Een markt in Wormerveer

Als we in Wormerveer de Zaanweg op rijden, zien we dat er zich voor de winkel ‘t ‘Kwassie’ al een rij heeft gevormd. Het is 09.00 uur en de eerste handwerkers zijn gearriveerd om hun kraamnummer op te halen. Ze zullen vandaag de kramen op de kade van de Zaanbocht vullen met hun producten. Het is een bond gezelschap, van hakers, breiers, filters en makers, uitgenodigd door ‘de snoepwinkel voor elke creativeling: ’t Kwassie’. Elke jaar organiseren zij een aantal creatieve markten pal voor hun winkel. Ik drop Natasha en de spullen en parkeer de auto bij het station. Terug op de kade, heeft Natasha de kraam al ingericht. ‘Die kraam is veel te groot,’ klaagt ze. Alles wat ze uit haar atelier heeft mee genomen zat in een paar tassen. Haaknaalden, broches, de fameuze power-vrouwen, hangers, armbanden. Het is inderdaad klein spul en ja het ligt in een grote kraam, maar het werk komt kleurrijk tot haar recht op het zwarte kleed dat als ondergrond op de kraam ligt.

Naast de kraam van Natasha zit aan de ene kant een couturière. Aan de andere kant staat een bank afgedekt onder onder plastic. Waar die voor dient, wordt me spoedig duidelijk als het plastic er vanaf wordt gehaald en een vrouw met een sjaal door het haar Natasha begroet. Het is Sarah van Gerven, de imperfecte perfectionist, die vandaag op de bank met diverse breister brei-gesprekken gaat voeren. Ik heb eerder geschreven over breiers en hakers. Een kenner ben ik niet, toch kijk ik er van op. Een brei-instuif. Vrouwen, want mannen zitten er niet tussen, die de hele dag over breipatronen en -technieken praten. Het ziet er gezellig uit. De bank is, net als de bijgezette stoelen, de hele dag bezet. Dat maakte duidelijk dat er een grote behoefte aan is. Helaas heb ik de kans laten lopen om bij de dames aan te schuiven. Ik had van hen wel willen weten waar de mannen zijn en de jonge meiden. Het gezelschap heeft even als de bezoekers van de markt een zekere leeftijd. Wat de mannen betreft: het fluistert rond en blijkt ook te kloppen: Den Dennis is er vandaag ook. De fameuze haker die ook sokken breidt, blijkt op een kroon aan de kop van de markt te zitten. Wat hij daar precies doet, is me niet geheel duidelijk. Dat ligt niet aan Den, maar aan mij. Ik kende de man en zijn faam niet. Ik dacht dat hij onderdeel was van aan een vrolijke act, of een soort loterij waarbij een man zetelend op een troon het publiek vermaakt. Nu ik beter weet, ben ik wel blij met de troon, want die staat symbool voor alle mannen die nog moeten gaan breien en haken. Het zal verdorie tijd worden dat er ook mannen aanzitten in de brei-instuif van Sarah. Het zal op de lange duur een revolutie te weeg brengen die die zijn weerga niet kent. Wat de politiek niet lukt, doet het breien wel, de wereldvrede nader tot ons brengen, want wie breidt heeft geen tijd om oorlog te voeren. Rest de voor de hand liggend vraag: Moet ik ook niet aan het breien. Natasha heeft dat graag. Maar mijn antwoord is nee. Ik ben een groot supporter. En die moeten er ook zijn. Maar dit terzijde.

Nu de kraam staat en alles gedaan lijkt; de handel moet alleen nog verkocht worden, dat is alles, voel ik dat het onvermijdelijk moment aanbreekt waarop ik me overbodig ga voelen. Het wordt tijd om de omgeving te gaan  verkennen. Ik wil sloten zien. Want die zijn er in de Wormer genoeg. Prachtige sloten. Verzonken in het grasland, in regelmatig, bijna mathematisch patronen, zo ontstaan door eeuwen van menselijk handelen. Waar landschap en wiskunde elkaar raken daar ga ik vandaag kijken.  Daarvoor zal ik eerst naar de overkant van de Zaan moeten om de Veerdijk af lopen naar Oud Knollendam. Jammer dat ik hond Kira niet bij me hebt. Zonder hond lijkt wandelen een beetje doelloos. Een man alleen loopt langs het water en kijkt naar eentjes en bootjes. Is de man misschien verdrietig, is hij iets aan het verwerken. Heeft hij geen vrienden, loopt de wereld niet met hem in de pas of mediteert hij tijdens het lopen. Met een hond heeft een wandelaar een doel waar een nadere overpeinzing niet noodzakelijk voor is. Immers, honden moeten worden uitgelaten, dat is heel neutraal en doelgericht. In mijn geval laat de hond de baas uit en kom ik nog eens ergens. Ik wandel nooit zonder hond. Ik had graag de wiskunde, het landschap en de sloten met hond Kira gedeeld. Zij heeft daar zo haar specifiek kijk op.  

Uren later uur ben ik weer terug op de op de Kade. De markt loopt op zijn einde. De top is er af, maar er is nog reuring. Mensen kuieren op hun gemak langs de kramen. Ook de brei-in is nog in volle gang. Niemand maakt er de mist aanstalten om te vertrekken. Ik besluit om te gaan buurten bij de kunstenaar die tegenover Natasha een kraam heeft. Hij wekt al vanaf het begin de van de markt mijn interesse. Het is Mauricio Escobar een Colombiaan die al twintig jaar in Amsterdam woont. Vandaag heeft hij niets verkocht.’ Ik sta op de verkeerde markt,’ merkt hij op. En dat klopt. Zijn werken, bestaan uit geprepareerde doeken die eenmaal af en geverfd op verroeste platen lijken. De prijzen zijn voor een handwerkmarkt aan de hoge kant. Maar je kan ze moeilijk voor een habbekrats weggeven. Naast Mauricio hebben Henk en Marianne van der Pluijm hun kraam. De ansichtkaarten van Henk vallen me op. Het zijn gebruikte ansichtkaarten. De verzendzijde van de  ansichtkaart bewerkt hij tot kleine collages. Hij verkoopt ze voor een habbekrats. ‘Het is gewoon leuk, ik verdien er niet veel aan. Soms vinden mensen, als ze niet in een lijstje zitten, 5 euro al te veel. Zouden ze het werkje dan kopen voor het lijstje. Dat is toch ondenkbaar. Elke kaart is een uniek kunstwerkje. Hij heeft er vandaag een paar verkocht. Henk is een Zaankanter en maakt al zijn hele leven kunst. Om den brode was hij eierverkoper en later poelier. Net als Mauricio staat hij op de verkeerde markt. Natasha niet. Ze heeft goed verkocht. Een journalist van het Noord-Hollands dagblad vroeg haar vandaag of ze een kunstenaar is. Ze hoeft daar niet lang over na te denken. Ze is een maker, een blij-maker, geen kunsten-maker.
Geldt dat voor alle handwerkers die vandaag de markt bevolken. Zijn het geen kunstenaars? Inderdaad. Het zijn geen kunstenaars. Hun werk kan heel goed en ook kunstig zijn. Maar voordat handwerk kunst wordt, moet er eerste iets verontrustends gebeuren. Handwerkers hoeven zich daar geen zorgen om te maken. Zij zijn er tot nut en ter versiering van te wereld. Ze hoeven die wereld en hun positie daarin niet aan de becommentariëren. Thuis zoek ik de naam van Henk van de Pluijm op google. Ik tref er de afbeeldingen van zijn werk. Het is werk waarin de wereld is bewerkt. Op zaterdag 23 september heeft hij een expositie in het Weefhuis in Zaandijk. Ik denk dat ik daar maar eens naar toe ga.